1.LIBYA TỪ MỘT TẤM ẢNH
(Tamnhin.net) - Sau những tấm ảnh về cái chết của ông Muammar Gaddafi, thê thảm và đáng tiếc, trên truyền thông có một tấm ảnh lại gợi nhiều suy nghĩ.
Đó là tấm ảnh của Reuters, chụp một đoàn người với lời chú thích “nhiều người Libya xếp hàng ở Misrata ngày 22-10 để tận mắt thấy thi thể ông Muammar Gaddafi”.
Có nhiều người đứng khuất lấp nhau, nhưng đếm kỹ thấy có chừng 22 người, trong đó 14 người rõ mặt. Một người rõ mặt đang giơ tay, la hét điều gì đó; hai người ngoảnh nhìn người la hét; một người cười vẻ hể hả; 10 người nhìn bâng quơ phía trước hoặc sang bên. Hàng lối xộc xệch thể hiện sự không trang nghiêm, thậm chí không thấy sự thương xót.
Thi thể ông Gaddafi được để trong kho lạnh của một siêu thị cũ của thành phố Misrata, nơi vẫn ướp lạnh thịt súc vật. Có thể nghĩ gì khi nhìn người dân Libya trong thái độ như thế “để tận mắt thấy thi thể” người đã cai trị Libya suốt 42 năm qua. Hiển nhiên, họ không đại diện được cho 6 triệu người dân Libya. Nhưng nhìn họ, cũng như nhiều người Libya nhảy múa ăn mừng khi nghe tin ông Gaddafi đã chết, thì hẳn phải nghi ngờ lời tuyên bố của ông Gaddafi khi còn sống là ông được “nhân dân yêu mến”.
Cuộc sống vốn chân thực một cách vô cùng giản dị và dễ hiểu qua hình ảnh người dân. Nhìn hình ảnh người dân Libya, có thể thấy được sự thay đổi rất lớn giữa người sỹ quan 27 tuổi đào tạo trong quân đội tại Anh Quốc trở về Libya lật đổ Quốc vương Idris bằng cuộc đảo chính không đổ máu ngày 1-9-1969, với người sau 42 năm làm lãnh tụ Libya. Sự thay đổi ấy ít nhất bằng khoảng cách từ một sỹ quan trẻ có phong thái hấp dẫn và nhiệt thành phê phán phương Tây thực dân, bảo vệ quyền lợi dầu mỏ của đất nước Libya, đến chỗ tự xưng là “vua của các ông vua”. Đó là khoảng cách từ một người sinh ra trong nhân dân đến một người muốn đứng trên nhân dân.
Ông Gaddafi sinh ra trong một gia đình thuộc bộ tộc Bedouin, lớn lên ở khu định cư Sirte nằm trong sa mạc. Với cuộc cách mạng năm 1969, ông tiêu biểu cho một sự dứt khoát của nhân dân Ả Rập đối với tàn tích của chế độ thực dân cũ. Vua Idris, người đã giao tài nguyên dầu lửa mới được khám phá của Libya cho các công ty phương Tây, để những công ty này chia lại phần lời ít ỏi cho Libya. Cuộc đảo chính của Gaddafi lập ra chế độ mới đã buộc các công ty dầu lửa nước ngoài phải chia cho Libya nhiều lợi nhuận hơn. Chế độ của ông Gaddafi đã mang lại thịnh vượng cho người dân Libya bình thường.
Nhưng phải khẳng định, cuộc cách mạng 42 năm trước là của nhân dân Libya, không phải của viên sỹ quan trẻ Gaddafi, chẳng qua ông Gaddafi được sinh ra từ cuộc cách mạng ấy. Nên khi ông Gaddafi tuyên bố là “vua của các ông vua”
thì ông đã không ở trong nhân dân nữa, ông đã chết trong lòng nhân dân Libya, không phải đợi đến ngày 20-10-2011, bị lôi ra từ một cái cống thoát nước để bị bắn vào đầu. Ông Gaddafi đã chết nhưng nhân dân Libya thì vẫn còn, đất nước Libya vẫn còn.
Mọi sự mất mát đều đáng tiếc, nhưng cái kết cục của ông Gaddafi cũng như hàng chục nghìn người dân Libya bị bom đạn giết chết trong tám tháng qua, là cái kết cục quá đau thương của một cuộc cách mạng sau 42 năm. Tại sao lại như thế? Sẽ có nhiều phân tích luận giải, nhưng chắc chắn lỗi lầm không ở phía nhân dân Libya. Còn ông Gaddafi thì chắc phải có phần trách nhiệm chính.
Không vô cớ, ngày 27-6-2011, Tòa án hình sự quốc tế ra bản cáo trạng số ICC-01/11, trong đó liệt kê tội trạng ông, như đọc diễn văn trên truyền hình nhà nước ngày 15-1-2011 “đã khẳng định ý định tận diệt mọi sự phản kháng chống chế độ”. Cũng theo bản cáo trạng, ông Gaddafi tuyên bố ngày 22-2-2011: “Chúng ta sẽ di dời hàng triệu người để lành mạnh hóa từng centimet của đất nước Libya, từng ngôi nhà, từng con ngõ” và để làm điều đó “lực lượng an ninh đã trải ra trên khắp nước”.
Đứng trên nhân dân và đối nghịch với nhân dân, ông Gaddafi đã nhanh chóng trở thành một thủ lĩnh độc tài. Mohamad Bazzi là Phó Hội viên thâm niên nghiên cứu tình hình Trung Đông tại Hội đồng về Quan hệ đối ngoại và là Phó giáo sư ngành Báo chí tại Đại học New York, viết “thật bất hạnh cho ông và cho cả Libya, ông đã phản bội cuộc cách mạng của chính mình”. Còn trong cuốn hồi ký No Higher Honor (Không vinh dự nào lớn hơn) của bà cựu ngoại trưởng Mỹ Condoleezza Rice kể lại cuộc viếng thăm chính thức Libya của bà vào tháng 9/2008 để gặp ông Gaddafi; cuốn hồi ký sẽ phát hành ngày 2/11/2011 và đã được báo Mỹ Daily Beast trích đăng một số chương; đã nhận định: “Sau chuyến thăm, tôi hiểu rằng cuộc đời Gaddafi dài hay ngắn do chính ông ta quyết định”.
Libya lại bắt đầu một cuộc cách mạng mới, nhằm đảm bảo tốt hơn những nguyện vọng của nhân dân. Dẫu còn nhiều khó khăn và thách thức nhưng đất nước Libya với lá cờ xanh màu lá cây vẫn chứng tỏ sống động chân lý: Nhân dân là vĩnh viễn.
http://tamnhin.net/Phiem-dam/16032/-Libya-tu-mot-tam-anh-.html
2.ĐIỂM CHUNG GIỮA GADDAFI VÀ HÀ NỘI
Thanh Quang, phóng viên RFA
2011-11-02
Thi hào Rabindranath Tagore có 2 câu thơ mô tả - và có lẽ nhằm lưu ý nhân thế đừng quên - rằng cuộc đời này chỉ là “cõi tạm”: “Tôi để lại chìa khoá ngôi nhà tôi đó Ngổn ngang qua tạm cuộc đời!” Và vần thơ ấy đã đậm nét trong tâm khảm của nhà báo kỳ cựu Lê Phú Khải như ông “Tâm sự cùng vong hồn Gaddafi” qua nhiều mạng nhật ký, khi tác giả nhìn hình ảnh nhà độc tài “chó điên bên bờ Địa Trung Hải” của xứ Libya chết thảm không đủ vải che thân, ‘bao nhiêu vàng bạc châu báu, bao nhiêu tỷ đô la không mang theo được”, “không thể đem đi hết những gì ông ta đã cướp bóc của nhân dân”.Theo tác giả thì cái chết thê thảm và nhục nhã của Gaddafi từng “nhất hô bá ứng” hơn 4 thập niên đó chỉ là một phần của thông điệp “Cách mạng Hoa Lài” đang trên đà lan tỏa mạnh mẽ, và nhất là nhân loại “quyết không đi ngược chiều lịch sử”:
"Loài người đã đi một chặng đường hơn 2000 năm để có văn minh và nhân quyền. Loài người quyết không đi ngược chiều của lịch sử. Đó là thông điệp từ Lybia ở đầu thế kỷ 21 này. Những người cầm quyền ở các quốc gia độc tài lo ngại cho số phận của mình nên la lên rằng, người ta đã “xâm phạm chủ quyền” của một quốc gia độc lập!
Họ quên mất rằng chính họ đã ký vào Tuyên ngôn Nhân quyền của thế giới. Họ quên mất rằng hiến pháp 1792 của cách mạng Pháp 1789, một cuộc cách mạng được Marx gọi là “đầu tàu của lịch sử ”, đã nêu rõ: “Quyền nổi dậy của nhân dân”, một khi kẻ cầm quyền phản bội những gì đã cam kết với nhân dân…"
Nhân biến cố Lybia, blogger Hiệu Minh lưu ý rằng trước Gadhafi là Hosni Mubarak của Ai Cập, trước Mubarak là Saddam Hussein của Iraq, trước Saddam là phe Taliban từng cầm quyền vô cùng độc đoán ở Afghanistan, trước Taliban là nhà độc tài Slobodan Milosevic của Serbia , rồi Liên Xô và các xứ đàn em Đông Âu, tất cả đều lần lượt ra đi và không bao giờ trở lại. Và “những quốc gia đã trải qua cuộc cách mạng mầu hay không mầu thì chẳng ai muốn trở lại ngày xưa” cả.
Bài học cho VN
Trong mấy ngày nay, nhiều mạng nhật ký cũng phổ biến bài tưạ đề “Thư Gaddafi gởi Ba Dũng” của tác giả bút danh “Hồn ma Gadhafi” viết từ “một vùng sa mạc hoang vu trên đất nước Libya” rằng:"Cuối cùng tôi xin nhắn gởi lại một câu để ngài suy ngẫm, có thực hiện hay không thì tùy ngài: Quyền lực, đồng tiền, ma mãnh và độc ác cũng không bảo vệ được những thể chế chính trị độc tài, những con người độc tài mà chúng chỉ nuôi dưỡng cái ác để rồi chính cái ác sẽ tiêu diệt cái ác. Cũng như câu nói trong kinh Phật:
Một cảnh bắt bớ người dân do biểu tình chống TQ ở Hà Nội. AFP photo
“Ác giả, ác báo”, trong kinh Thánh: “kẻ nào dùng gươm ắt sẽ chết vì gươm”.
Khi “Hương Lài” phát xuất từ Tunisia khiến nhà độc tài Ben Ali chạy trốn sang Ả Rập Saudi lan tỏa tới Ai Cập làm sụp đổ chính thể chuyên chế Hosni Mubarak và rồi lan nhanh tới Libya, thì Gaddafi – ‘vua của các vì vua” như 1 hội nghị Phi Châu khen tặng – cảnh cáo sẽ dốc toàn lực quân đội, kể cả không quân, chiến xa, để cho những người dân biểu tình chống ông ta phải “tắm máu”.
Và “con chó điên bên bờ Điạ Trung Hải’ ấy đã giữ lời khi cuộc biểu tình ôn hoà thoạt đầu ở Libya dần trở thành cuộc kháng chiến võ trang, mở đường cho cuộc nội chiến đẫm máu ở xứ Bắc Phi này trong 8 tháng khiến mấy chục ngàn người thiệt mạng, mà đoạn kết là cái chết nhục nhã và bi thảm của Gaddafi.
Theo nhận xét của blogger Hoàng Trường qua bài “Gaddafi: Lại một cái chết không cần thiết”, tác giả phân tích rằng chính cách ứng phó “hoang tưởng, ngoan cố, tàn bạo quyết liệt” của Gaddafi trước trận “cuồng phong cách mạng” phát xuất từ Tunisia khiến ông ta – và người thân - lãnh một kết thúc bi thảm. Vẫn theo tác giả thì dù nhóm nhà độc tài thứ nhất khôn khéo hơn biết nới lỏng ách thống trị kềm kẹp khắc nghiệt, tôn trọng một số quyền của người dân và thực hiện ít nhiều cải cách, hay nhóm độc tài thứ hai – như Gaddafi – quyết liệt trấn áp người dân tới giờ phút cuối, thì “hai khuynh hướng đó đều gặp nhau ở một điểm, đó là sự thắng thế của nhân dân trước những chế độ độc tài”.
Như vậy, “điểm gặp nhau” đó có liên quan gì tới VN không, nơi mà trong thời gian qua, giới cầm quyền dùng công an đàn áp mạnh mẽ - và đổ máu – những người biểu tình chống TQ xâm lược, những nhà bất đồng chính kiến ưu tư cho sự tồn vong của quê hương, dân tộc, những dân oan lâm cảnh lang thang vô định, những người dân bị chết oan uổng về tay công an...
Tác giả Hoàng Trường nhận xét:
"Nhìn về Việt Nam, người ta tự hỏi liệu những người lãnh đạo đảng Cộng sản VN hiện nay có rút tiả được bài học nào hay không từ cái chết của Gaddafi. Liệu họ có biết kịp thời thức tỉnh, hay chỉ biết dựa vào tay nghề duy nhất là bạo lực như Gaddafi đã làm? Điều người ta có thể thấy được là, từ những lệnh miệng của ban Tuyên Giáo Trung Ương cho báo chí trong việc đăng tải các tin tức về cuộc nội chiến ở Libya mấy tháng trước đây “để tránh tạo khó khăn trong quan hệ ngoại giao”, cho đến việc Hà Nội phản ứng rất chậm trễ về cái chết của Gaddafi, dù đó là một tin nóng bỏng trên thế giới, cho đến quan điểm rất chung chung và có ý bài xích sự can dự của các nước thuộc khối NATO, được đài Tiếng Nói VN đưa ra sau đó.
Liệu những người lãnh đạo đảng Cộng sản VN hiện nay có biết kịp thời thức tỉnh, hay chỉ biết dựa vào tay nghề duy nhất là bạo lực như Gaddafi đã làm?Tất cả thể hiện sự “tiếc thương” của Hà Nội đối với một chế độ cũng mang danh xưng “Xã Hội Chủ Nghĩa” ở Libya. Nhưng cũng chính bài bản tuyên truyền đó cho thấy sự lo ngại của các lãnh tụ Hà Nội về sự can thiệp của thế giới khi bàn tay của một chế độ dính quá nhiều máu. Hơn thế nữa, từng cá nhân trong giới lãnh đạo thượng tầng và từng quan chức công an cao cấp tại Việt Nam hiện nay chắc chắn đang suy tính cho mình khi nhìn thấy cái chết bầm dập của Gaddafi."
Tác giả Hoàng Trường
Về “sự lo ngại của các lãnh tụ Hà Nội” như vừa nói, nhà báo Nguyễn Minh Cần từ Mascơva nhận xét:
"Riêng các nước có chế độc độc tài như TQ, VN, thì chúng ta thấy TQ có phản ứng khôn khéo hơn, nhưng vẫn không che giấu được sự sợ hãi. Riêng VN thì tỏ ra chậm chạp, hầu như không muốn lên tiếng. Điều này chứng tỏ rằng những người lãnh đạo VN run sợ trước cái chết của Gaddafi, và thấy rằng nếu không thay đổi thì tương lai của mình cũng sẽ có một kết thúc như vậy."
Nhưng, theo blogger Hoàng Trường, thì rõ ràng là việc bỏ trốn ra nước ngoài sau khi chế độ độc tài sụp đổ không còn là một giải pháp trong bối cảnh thế giới hiện nay. Vì vậy, chọn lựa duy nhất là tiếp tục ở lại trong nước. Tuy nhiên, sự an toàn của họ khi ở lại quê hương cũng có điều kiện: Đó là mức tội ác của họ đối với nhân dân.
Và tác giả cũng không quên lưu ý rằng “hai thập niên vừa qua đã cung cấp nhiều bài học cụ thể và quý giá về sự sụp đổ của những chế độ độc tài”.
Đừng coi thường dân
Nhân chuyện Libya có thể có liên hệ ra sao tới VN, Đại Lão Hòa Thượng Thích Quang Độ, Tăng Thống GHPGVNTN khi lên tiếng mới đây với Đài ACTD cũng lưu ý nhà cầm quyền VN đừng coi thường người dân, và hãy trông cái gương ở Trung Đông và Bắc Phi:
Công an trấn áp người dân trong một cuộc biểu tình ở Hà Nội. AFP photo
"Tình trạng Libya mới đây thôi, dân tộc Libya chịu khổ, bị áp bức đoạ dày dưới sự thống trị của Gaddafi tới 42 năm trời. Họ đã nói nhiều mà nhà nước không đếm xỉa tới. Cho đến cùng thì họ không nói bằng lời nưã mà họ xuống đường. Cho nên tôi nói với các nhà lãnh đạo VN là phải coi chừng, đừng coi thường người dân. Dân hiền thì rất hiền, nhưng khi đã nổi cơn giận lên thì không có gì cản nổi. Cái chết họ không sợ thì còn sợ gì ? Súng đạn họ cũng không sợ nưã. Cứ trông gương ở Tunisia, Ai Cập và Libya."
Biến cố Libya – với cái chết thảm nhục của Gaddafi - khiến Blogger Nguyễn Đình Đông không khỏi liên tưởng đến quê hương VN và nêu lên câu hỏi rằng “ Khi nào thì VN sẽ là Libya thứ hai?”
"Tôi còn buồn hơn, và cũng có hận ông nữa, vì đã có thời người của chúng tôi hay lấy ông ra học tập, nhất là chuyện ngồi lâu. Tất nhiên, chuyện ngồi lâu trên thế giới chẳng riêng gì ông, ngay cả ông Putin, một ngôi sao nước Nga cũng đang định “ngồi lâu”, khiến cho các quan chức nước tôi được dịp“đấy, nhìn Putin kìa!”. Nhưng tôi giận ông là vì chuyện khác. Ông là người sống lâu, ông thừa biết kết cục nào dành cho mình nhưng ông không muốn ra đi êm thấm, sợ bị cười, bị nhục. Vâng, ông cứ việc. Thế nhưng tại sao trong lúc gần chết rồi, ông lại muốn lôi chúng tôi vào chuyện của ông?
Chúng tôi đã khốn khổ khốn nạn với những “người bạn cùng chiến hào” của ông rồi. Vậy mà hồi tháng Ba, ông còn tuyên bố: Libya sẽ là một Việt Nam thứ hai ! Thế thì chết chúng tôi rồi còn gì ? Ông hô lên như thế, bên chúng tôi người ta đáp lễ, lên tiếng ca ngợi ông, bênh vực ông, ví dụ tờ báo dầu mỡ của ông Nguyễn Như Phong. Hôm nay, Báo Đất Việt vẫn : ‘Gaddafi anh hùng đến lúc chết’! Thậm chí có cái comment kia hồi tháng 8 : Tinh thần Gaddafi bất diệt! Vậy thì, cũng cám ơn ông, cái chết của ông làm nhiều kẻ ngu muội bên chúng tôi, và cả tôi, tỉnh ngộ. Giờ thì, học tập cách nói của ông, bên tôi người ta hỏi nhau: Khi nào thì Việt Nam sẽ là Libya thứ hai ?"
Cho nên tôi nói với các nhà lãnh đạo VN là phải coi chừng, đừng coi thường người dân. Dân hiền thì rất hiền, nhưng khi đã nổi cơn giận lên thì không có gì cản nổi.
Hòa Thượng Thích Quang ĐộBlogger Huỳnh Ngọc Chênh lên tiếng chia tay với bạn mạng bằng bài blog cảm động tựa đề “Lời cuối chân thành” cũng không quên lưu ý rằng “Bài học Gaddafi cho thấy, thế giới ở thời đại liên lập không để anh được tự do bắt bớ, đàn áp và bắn giết nhân dân tùy thích. Dân tộc nào bị áp bức quá rồi đến lúc cũng phải vùng dậy. 70 năm như Liên Xô, 50 năm như Đông Âu hay 42 năm như Gaddafi rồi cũng sụp đổ. Chính vì vậy mà tôi hy vọng rằng giấc mơ của tôi không mãi mãi chỉ là giấc mơ”.
Trong bối cảnh như vậy, có lẽ những người lãnh đạo VN, nếu thức thời, cần phải lắng nghe tiếng nói của những nhà dân chủ, những người yêu nước vốn đang ra sức bày tỏ nguyện vọng, ý chí của mình là muốn có một chế độ tự do, dân chủ và nhân quyền, muốn có 1 chế độ mà trong đó xã hội dân sự phải được tôn trọng, đất nước hướng tới con đường văn minh, và nhất là tạo điều kiện cho sự đoàn kết toàn dân để đối phó với nguy cơ mất nước, vì TQ tiếp tục mạnh mẽ hơn bao giờ hết mộng bành trướng bá quyền, qua đó, VN là nạn nhân trước tiên./.http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/any-meeting-point-of-gdf-n-hn-tq-11022011135627.html
