Bắc Cực – “mỏ vàng” tài nguyên
Từng được coi là vùng nước gần như vô giá trị, Bắc Cực đang nổi lên như là một trong những vùng lãnh thổ quan trọng nhất thế giới do băng ở khu vực này sẽ tan chảy trong vài thập kỷ tới.
Vùng nước rộng gần 3 triệu km2 ở sát điểm cực và nằm giữa các vùng lãnh thổ của các quốc gia trên – được mệnh danh là “cái lỗ của chiếc bánh rán” Bắc Băng Dương – được coi là vùng biển quốc tế và do đó nằm ngoài quyền quản lý của các quốc gia Bắc Cực.Trong bối cảnh băng ở Bắc Cực đang tan, vùng này được dự báo sẽ trở thành tâm điểm các cuộc tranh đua chiến lược và các hoạt động kinh tế. Năm ngoái, Trung Quốc đã ký thỏa thuận thương mại tự do với Iceland và điều một tàu phá băng tới vùng này bất chấp thực tế Bắc Kinh không có tuyên bố chủ quyền hợp pháp gì ở Bắc Cực.
Bắc Cực có các nguồn tài nguyên có giá trị như dầu mỏ, khí đốt, khoáng sản và hải sản. Mỹ ước tính Bắc Cực có trữ lượng lớn nguồn năng lượng của Trái Đất với khoảng 15% lượng dầu mỏ của thế giới (tính đến thời điểm hiện nay), khoảng gần 30% mỏ khí tự nhiên và khoảng 20% lượng khí hóa lỏng.
Bản đồ các mỏ dầu khí ở Bắc Cực: nốt chấm là các mỏ đang được khai thác, mảng màu xanh là các khu vực có triển vọng.
Không giống như các vùng biển khác trên thế giới, Bắc Cực không chịu sự quản lý của một thỏa thuận pháp lý nào. Thay vào đó Hội đồng Bắc Cực bao gồm Canada, Đan Mạch, Phần Lan, Iceland, Na Uy, Nga, Thụy Điển và Mỹ cùng nhau “cai quản” và đề ra chính sách cho khu vực này.
Tuy nhiên, Hội đồng Bắc Cực không có quyền điều hành thực tế. Hội đồng hoạt động với tư cách là nơi để các quốc gia trao đổi với nhau về chính sách và các hoạt động nghiên cứu; mỗi quốc gia được tự do thực thi các chính sách riêng trong khu vực mà họ tuyên bố chủ quyền ở Bắc Cực.
Theo một báo cáo của tổ chức Hội đồng Đối ngoại (CFR) ở New York (Mỹ), Bắc Cực có vai trò chiến lược quan trọng đối với 5 quốc gia nằm sát khu vực này gồm – Mỹ, Canada, Nga, Na Uy và Đan Mạch.
Xét về sự chuẩn bị cho “mỏ vàng” này, Mỹ đang đi sau các đối thủ tiềm năng.
Đi đầu trong cuộc khai thác là Nga, quốc gia đã đặt quốc kỳ ở đáy Bắc Băng Dương gần điểm cực Bắc vào năm 2007. Nước Nga, với 1/5 diện tích lãnh thổ nằm trong vành đai Bắc Cực, hiện là quốc gia có nhiều mỏ dầu được khai thác nhất trong khu vực.
Lợi thế của nước Nga và “Chiến tranh lạnh” mới ở Bắc Cực
Nhiều nhà quan sát “cho rằng Nga, nước hiện đang đầu tư hàng chục tỉ USD xây dựng cơ sở hạ tầng ở phía bắc nước này, là “người chơi” lớn nhất ở Bắc Cực”.
Các hoạt động hàng hải qua Bắc Cực cũng đang trở nên quan trọng chưa từng có do băng tuyết tan và điện Kremlin đã xây dựng kế hoạch thu lợi từ sự thay đổi địa lý này.
Nga muốn tuyến hàng hải Biển Bắc sẽ trở thành đối thủ của Kênh đào Suez nối châu Âu và châu Á. Năm 2010, chỉ có 4 tàu đi lại trên tuyến Biển Bắc nhưng tới năm 2013, lưu lượng giao thông trên tuyến hàng hải này tăng lên 71 tàu. Khi được khai thác, tuyến Biển Bắc sẽ giúp tàu đi từ châu Âu sang châu Á chỉ trong vòng 35 ngày, so với 48 ngày nếu đi qua kênh đào Suez.
Với các nguồn tài nguyên đầy tiềm năng và giá trị thương mại lớn của Bắc Cực, các quốc gia đang thúc đẩy hiện diện quân sự ở khu vực này.
Sơ đồ lãnh thổ các quốc gia vùng Bắc Cực gồm Mỹ (đỏ), Canada (xám), Nga (xanh lá cây nhạt), Na Uy (xanh da trời) và Đan Mạch (xanh lá cây - xung quanh đảo Greenland).
Trong nhiều năm qua, Na Uy đã thực thi các cuộc diễn tập có tên gọi “Diễn tập đáp trả giá lạnh”. Trong năm nay, cuộc tập trận quân sự này diễn ra với sự tham dự của hơn 16.000 binh sĩ từ 15 quốc gia thành viên NATO.
Theo Lộ trình về Bắc Cực của Mỹ, nước này sẽ thúc đẩy an ninh hải quân, tăng cường kinh nghiệm hoạt động tại môi trường Bắc Cực đồng thời củng cố năng lực và sự sẵn sàng của lực lượng hải quân Mỹ ở khu vực này. Hải quân Mỹ cũng có kế hoạch thúc đẩy các hoạt động của lực lượng này sau khi tự nhận thấy “chưa chuẩn bị đầy đủ để tiến hành các hoạt động hàng hải bền vững ở Bắc Cực”.
Trong khi đó, Nga đang đẩy nhanh quá trình xây dựng cơ sở hải quân ở bờ biển phía bắc nước này.
“Nga, quốc gia Bắc Cực duy nhất không thuộc khối NATO, coi việc xây dựng cơ sở quân sự ở Bắc Cực là ưu tiên chiến lược đồng thời tiến hành khôi phục các sân bay, cảng biển và thiết bị hải quân dẫn đường từ thời Liên Xô”, Hội đồng Đối ngoại cho hay.
“Vào cuối năm 2013, Tổng thống Vladimir Putin đã chỉ đạo các quan chức quân đội chú ý đặc biệt tới khu Bắc Cực và cho rằng Nga cần “sử dụng mọi đòn bẩy để bảo vệ các lợi ích an ninh và lợi ích quốc gia ở khu vực đó. Ông Putin cũng chỉ thị thành lập một tư lệnh quân đội chiến lược mới cho lãnh thổ nước này thuộc Bắc Cực vào cuối năm 2014”, CFR này cho biết thêm.
Theo Hội đồng Đối ngoại, mặc dù hầu hết các chuyên gia đều bác bỏ khả năng giao tranh vũ trang ở Bắc Cực, “Một số nhà phân tích quốc phòng khẳng định rằng các cuộc tranh chấp chủ quyền và cuộc chạy đua về tài nguyên sẽ đẩy Bắc Cực vào cuộc Chiến tranh lạnh mới”.
(Theo Kiến Thức)
Trung Quốc sẽ bắt tay Nga ,dùng “thủ đoạn Biển Đông” cho chiến lược Bắc Cực?
Đó là thủ đoạn tìm cách tăng cường hiện diện ở khu vực giàu tài nguyên và có thể trở thành tuyến đường thương mại trong tương lai, từ đó đòi quyền lợi.Trung Quốc âm mưu dùng giàn khoan Hải Dương -981, tàu chiến, máy bay quân sự, các loại tàu khác xâm lược vùng biển chủ quyền của Việt Nam, biến các vùng biển không có tranh chấp thành vùng biển có tranh chấp, bất chấp luật pháp quốc tế.
Tở tin tức Quốc phòng” Mỹ ngày 26 tháng 5 đưa tin, Trung Quốc gần đây có biểu hiện khát “nguồn năng lượng của Việt Nam”. Xung quanh việc Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương-981 ở vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của Việt Nam, theo bài báo, hai bên đã trao đổi những thông tin ngoại giao phẫn nộ, tàu của hai bên cũng đã đụng độ.
Thực ra là Trung Quốc đã cho tàu chiến (tàu tuần tiễu tấn công nhanh, tàu đổ bộ cỡ lớn Type 071), máy bay quân sự (KJ-200) và rất nhiều loại tàu khác (hải cảnh, tàu cá…) đến hộ tống trái phép cho giàn khoan Hải Dương – 981, nên đây không khác gì một chiến dịch xâm lược, ăn cướp vùng biển thuộc chủ quyền của Việt Nam.
Theo bài báo, sự kiện trên đã cho thấy Trung Quốc thể hiện ra là họ có “khả năng và lòng tham tranh đoạt” thế nào. Cùng với việc Trung Quốc từng bước củng cố sự cưỡng đoạt đối với dầu khí và nguồn lợi thủy sản ở Biển Đông, không khó tưởng tượng, nước này sẽ dùng chiến lược tương tự đối với vùng biển ở Bắc Cực.
Trung Quốc cho di chuyển giàn khoan Hải Dương-981, những vẫn nằm trong vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của Việt Nam
Một bản báo cáo tháng 3 của Trung tâm nghiên cứu an ninh mới Mỹ coi chiến lược biển của Trung Quốc là chiến lược “ăn hiếp linh hoạt”.
Phương pháp này đã miêu tả một loại mô hình “thuyết phục được thúc đẩy bằng sức mạnh” hoặc “ngoại giao cưỡng chế lúc mạnh lúc yếu”, đồng thời cũng đang tiến hành tiếp xúc tích cực theo các phương thức như thương mại và đầu tư. Theo bài báo, chiến lược trên đứng trên cả các lĩnh vực pháp lý, kinh tế và quân sự.
Bài báo cho rằng, Trung Quốc hoàn toàn không phải là quốc gia ở Bắc Cực. Nhưng, chuyên gia vấn đề Bắc Cực của Đại học Sư phạm Đài Loan là Vương Quan Hùng cho rằng, Nga luôn nỗ lực thúc đẩy chương trình khai thác chung với Trung Quốc ở khu vực Bắc Cực.
Để có thể tiến hành đầu tư khai thác tài nguyên ở Bắc Cực, Trung Quốc cũng đã triển khai thảo luận các vấn đề có liên quan với Nga. Ngoài ra, cùng với việc Trung Quốc bắt đầu loại bỏ băng tuyết ở Bắc Cực để triển khai vận chuyển hàng hóa, nước này còn muốn học kinh nghiệm dẫn đường của Nga ở vùng biển Bắc Cực.
Theo bài báo, Trung Quốc hiện chỉ có một tàu phá băng Tuyết Long, nước này đang trông chờ có được chiếc tàu phá băng thứ hai từ một công ty công nghệ Bắc Cực của Hà Lan.
Chuyên gia vấn đề quân sự Trung Quốc của Quỹ truyền thống Mỹ là Dean Cheng cho rằng, dự kiến trong tương lai không xa, Bắc Kinh sẽ bắt đầu thực hiện kế hoạch xây dựng “bản thổ” của tàu phá băng.
Tàu phá băng Tuyết Long Trung Quốc hoạt động ở Bắc Cực (ảnh tư liệu)
Dean Cheng nói: Phương pháp mà Trung Quốc dùng cho Bắc Cực “sẽ tương tự như thủ đoạn mà họ đang áp dụng với biển Hoa Đông và Biển Đông – thiết lập sự hiện diện quy mô lớn liên tục, sau đó lấy lý do để chứng minh, dựa vào sự thực hiện diện thực tế của họ, họ có quyền tham gia mọi công tác quản lý của khu vực có liên quan”.
Trung Quốc không phải là thành viên Hội đồng Bắc Cực nằm ở khu vực xung quanh Bắc Cực như Nga và Canada. Theo Dean Cheng, Trung Quốc cho rằng, việc hội đồng này từ chối trao tư cách thành viên chính thức cho Trung Quốc là không công bằng và có tính bài ngoại. Trung Quốc chỉ là “nước quan sát viên” của tổ chức này.
Có tờ báo cho rằng, Bắc Kinh luôn tìm cách thúc đẩy Hội đồng Bắc Cực tuyên bố tuyến đường biển mới dọc ven bờ khu vực Bắc Cực là “đất công của thế giới” và “di sản chung của nhân loại”.
Dean Cheng cho rằng, Trung Quốc đề xuất mua mảnh đất lớn của Iceland và Na Uy, “theo suy đoán là dùng để xây dựng khu nghỉ ngơi”, lấy đó để triển khai “ngoại giao đồng nhân dân tệ”.
Ông nói: “Đồng thời, họ đang đào quặng sắt ở đảo Greenland”. Trung Quốc cũng đã xây dựng một trạm khảo sát khoa học (trạm Hoàng Hà) ở quần đảo Svalbard của Na Uy.
Trung Quốc cho người đến Bắc Cực khảo sát, cắm cờ (ảnh tư liệu, nguồn Tân Hoa xã)
(Theo Giáo Dục)
