Tàu ngầm HK North Carolina
Hơn một tháng qua, quan hệ Trung Quốc – Philippin rất căng thẳng do tranh chấp chủ quyền đảo có tên quốc tế là “Scarborough Shoal”, còn Philippin gọi là “Panatag Shoal”, phía Trung Quốc gọi là “Hoàng Nham” và tự nhận thuộc chủ quyền của mình.
Quan hệ căng thẳng hai nước âm ỉ từ lâu, nhưng kể từ khi Philippin phát hiện mỏ dầu khí ở vùng biển gần bãi Reefbank, tây nam đảo Palawan 148 Km với trữ lượng cấp thế giới tới 20.000 tỉ khối, gấp 5 lần trữ lượng mỏ Tulipa đã phát hiện năm 2006 ở gần đó thì tranh chấp leo thang nghiêm trọng. Công cuộc thăm dò và khai thác bị phía Trung Quốc gây cản trở, nên ngày 25/4/2012, Philippin đã cùng quân đội Mỹ tiến hành tập trận chung nhằm chống lại mối đe dọa của Trung Quốc.
Ngày 3/4/2012, phía Philippin đã yêu cầu Mỹ đưa tàu ngầm hạt nhân hiện đại “North Carolina-SSN777” tới hỗ trợ. Ngày 13/5/2012, tàu ngầm của Mỹ đã tới cảng Subic. Thuyền trưởng Rechard Ruoff cho biết sĩ quan và thủy thủ tàu “North Carolina” rất tự hào được làm nhiệm vụ gìn giữ tự do, hòa bình và ổn định khu vực. Rechard Ruoff cho biết tàu đã nhận được sự hoan nghênh và đón tiếp nhiệt tình của dân chúng. Ngay sau đó, Trung Quốc cũng tiến hành tập trận gần đó và ngày 20/4/2012 đưa tàu Sân bay chạy thử nghiệm tới răn đe.
Không khí căng thẳng tăng lên và đối đầu quân sự tăng lên, phía Trung Quốc đe dọa “sẽ tăng sức ép đối với Philippin trên tất cả các mặt kinh tế, chính trị, ngoại giao, quân sự chứ quyết không thỏa hiệp với Philippin”. Đồng thời cử Bộ trưởng quốc phòng Lương Quang Liệt sang Mỹ để thương lượng về tình hình quan hệ với Philippin.
Tàu sân bay của Trung Quốc đã rút về Đại Liên, tàu ngầm hạt nhân “North Carolina-SSN777” của Mỹ dự kiến rút về căn cứ ngày 19/5/2012, nhưng tới nay quan hệ hai nước vẫn căng thẳng. Dân chúng Philippin cho rằng thời gian qua, Trung Quốc ỉ thế nước lớn coi “Biển Đông là ao nhà của mình” để ăn hiếp các nước nhỏ ASEAN láng giềng. Bởi vậy, Philippin phải tiến hành chiến dịch chống Trung Quốc trên các lĩnh vực ngoại giao, thương mại và chính nghĩa. Dân chúng Philippin đã tiến hành “tẩy chay hàng hóa Trung Quốc” và tổ chức “Chiến dịch biểu tình chống Trung Quốc” trên phạm vi toàn cầu.
Còn phía Trung Quốc đã tiến hành trừng phạt hàng hóa của Philippin xuất khẩu sang Trung Quốc. Ngày 16/5/2012, Trung Quốc ra lệnh ngừng các chuyến du lịch sang Philippin, đồng thời lấy cớ chuối của Philippin “có vấn đề” nên đã cấm nhập khẩu, làm thương nhân thiệt hại hơn 1 tỉ pêso. Trong khi đó, các cựu chiến binh Philippin ngày 17/5/2012 đã quyết định cử một đoàn tới Panatag Shoal để cắm cờ và lưu lại trên đảo 3 ngày xác định chủ quyền của mình.
Tình hình đối đầu hai nước làm dư luận các nước láng giềng cũng như khu vực lo ngại, nên từ ngày 17/5/2012, thái độ hai bên đã dịu xuống. Ngày 16/5/2012 Tổng thống Aquino III đã cử ông Salameiya, một nhà tài chính ngân hàng có uy tín cùng Hội trưởng danh dự Hội công thương Philippin-Trung Quốc Lý Vĩnh Niên làm “đặc phái viên” sang Trung Quốc để thảo luận quan hệ hai nước. Tiếp đó ngày 18/5/2012, Tổng thống Aquino III nói Philippin sẽ thông qua biện pháp ngoại giao chứ không phải vũ lực để giải quyết tranh chấp với Trung Quốc.
Ngày 17/5/2012, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi nói phía Trung Quốc chú ý tới thái độ hòa dịu của Philippin.
Tới nay, tình hình hiện hai nước vẫn căng thẳng và “Năm hữu nghị” mà lãnh đạo hai nước thỏa thuận đã chẳng còn hữu nghị chút nào, trái lại đã trở thành “Năm đối đầu” hai nước.
Ngày 18/5/2012, tờ “Tín Báo” của Hồng Công dẫn phát biểu của chuyên gia phân tích tình hình thuộc Trường đại học Stanford của Mỹ cho rằng sở dĩ thái độ của Trung Quốc rất cứng rắn với Philippin thời gian qua do những nguyên nhân sau:
* Một là, đảo Panatag Shoal là đảo duy nhất nổi lên trên mặt nước ở khu vực này, nếu không kiểm soát được sẽ mất các đảo, bãi xung quanh. Nếu như quân đội nước ngoài tập trận và đồn trú trên đảo, coi như Trung Quốc mất chủ quyền ở khu vực này. **Hai là, qua thăm dò thái độ của phía Mỹ, nhất là chuyến thăm Mỹ vừa qua của Bộ trưởng quốc phòng Lương Quang Liệt, phía Trung Quốc thấy rằng Mỹ sẽ không “khoanh tay đứng nhìn Trung Quốc” hoành hành ở khu vực này.
***Ba là, một số nước thành viên khác của ASEAN từ tháng 10/2011 đã tiến hành hợp tác với nước ngoài ồ ạt khai thác dầu khí ngoài khơi ở thềm lục địa vẫn còn tranh chấp, nên Trung Quốc rất lo ngại các nước này dùng con bài “khai thác dầu khí” để liên kết với nhau thành một khối chống lại Trung Quốc. Vì vậy, áp dụng thái độ cứng rắn với Philippin để răn đe Mỹ và các nước ASEAN khác.
K.Tỉnh
